Coaching

Mình từng được làm "coach" cho rất nhiều bạn đồng nghiệp (hoặc nói thẳng ra là được gán cái danh đó). Tuy nhiên, ý niệm về "coaching" trong đầu của mình không giống với những gì người ta đang nói hay định nghĩa về nó.

Coaching hiện tại được nhiều người gọi là "khai vấn", hoặc kĩ thuật "khai phóng" - được nhiều người nhìn nhận như một kĩ thuật gợi mở, tư vấn bằng cách đưa ra những câu hỏi để chính người đang vướng mắc tìm ra câu trả lời, giải pháp của chính mình.

Mình không phải là một người theo trường phái như vậy. Hoàn toàn không! Và có lẽ mình còn rất xa để được đứng ở level đầu tiên của các chứng chỉ về mảng này.

Nếu ai làm việc với mình và từng "bị" mình coach thì sẽ thấy phong cách của mình:

• Cố gắng hiểu đồng nghiệp mình như một người em, một người bạn. Mình ráng đặt mình vào hoàn cảnh của họ để hiểu họ đang vướng mắc ở đâu, họ cần gì.

• Tận dụng những trải nghiệm của mình đang có, sử dụng tư duy phản biện để tìm cách gỡ rối giúp họ, chỉ cho họ những gợi ý.

• Trong công việc:

  • Nếu bạn bị vướng mắc vấn đề, mình sẽ khơi gợi và dẫn dắt để bạn tìm ra giải pháp. Rồi chỉ cho bạn phương pháp (nếu mình biết). Trong trường hợp cả mình cùng bí, thì cả hai cùng nghĩ (brainstorming) để có nhiều ý tưởng hơn.
  • Mình đọc code của anh em, chỉ ra những điểm cần cải thiện. Tốt thì mình khen (và thậm chí học từ đó). Dở thì mình đặt câu hỏi, và đề xuất cải tiến.
  • Mình đồng hành cùng bạn như một người anh, một người bạn, một người tư vấn cả về chuyên môn và cuộc sống (dù mảng tâm lý mình dở ẹc)

• Mình không cố gắng hình thức hóa chuyện "coaching" này theo lề lối gì hết. Đôi khi đi ăn, nói chuyện, hoặc cùng ngồi làm chung với nhau. Mỗi hành động nhỏ, mỗi cuộc trò chuyện để hướng bạn làm đúng, hoặc phát triển hơn là đủ.

Trong tư duy của mình, quá trình coaching mục đích cuối cùng là để giúp cho người có nhu cầu được coach có thể giải quyết được vấn đề của họ, hoặc phát triển bản thân tốt hơn. Có thể có nhiều con đường đi, nhưng mình thích chọn cách đồng hành như vậy.

Ở một công ty cũ mình làm, các sếp quyết định triển khai mô hình coaching theo cách hiện đại, và mình cũng được đi học những khóa học để tiếp cận về coaching model. Mình hơi mất phương hướng vì bản thân mình tin vào craftsmanship, mình muốn thấy sự "khai phóng" nằm trong từng hơi thở của từng dòng code, của từng buổi làm việc chung. Mình không tin vào việc một người không có chuyên môn nhưng có thể chỉ ra, hoặc gợi mở bằng kĩ thuật đặt câu hỏi để một developer có thể tìm ra con đường sáng.

Và đến giờ vẫn thế! :) Mình tin rằng những người có thể giúp mình phát triển tốt nhất vẫn không ai khác hơn là những người anh em, đồng nghiệp của chính mình. Mình tin rằng "coaching" trong ngành phần mềm là nên để lập trình viên dẫn dắt lập trình viên như một người thợ truyền nghề cho một người thợ.

Bởi vậy, đến giờ mình vẫn là lập trình viên, và mình hạnh phúc với nghề mình chọn!