Thói quen

Ngày xưa mình là một người nghiện thuốc lá. Rất nặng. Mỗi ngày mình hút ít nhất phải từ 1-2 gói thuốc.

Năm 2000 là năm đầu tiên mình xa nhà. Năm đó, sinh viên đại cương ở các trường ĐHQG đều phải ra Thủ Đức học một năm rưỡi. Hồi đó, có cô bạn ở cùng kí túc xá thích mình. Mà trớ trêu là thằng bạn thân mình lại thích cô bạn đó. Nó muốn tán cô ấy. Mình thì không muốn yêu bạn của thằng bạn thân (và một phần là lúc đó mình cũng có thích một người khác). Mình lò mò nghe nói cô bạn này rất ghét những người hút thuốc. Ban đầu mình giả vờ hút. Rồi từ từ hút thật. Kết quả là cô ấy chuyển qua ghét mình thật. Rồi thằng bạn mình tiến tới viên mãn với cô ấy. Còn mình thì bắt đầu biết trò hút hít.

Thủ Đức buồn. Trời thì hay mưa. Mà sinh viên thì cũng không có nhiều trò tiêu khiển. Cũng may là mình chỉ sa lầy vào thói hút thuốc lá. Mấy món khác thì không dính. Trời thương.

Ra trường, mình cày ngày cày đêm. Bản thân mình là dân tỉnh, hoàn cảnh cũng khó khăn. Để trụ được ở HCM, sống sót (đúng nghĩa của nó) thì bắt buộc phải cày. 3 năm đầu đi làm, mỗi ngày mình ngủ khoảng 3-4h. Sẵn sàng OT đến sáng, dự án nào cũng làm, công nghệ nào cũng lao vào. Có khi chiến đấu ở công ty hơn 1 tuần mới về nhà. Có cơ hội nào tham gia. Lúc đó mình càng bị lậm vào thuốc lá, vì nó giúp mình tỉnh ngủ những lúc cần thiết.

Càng về những năm sau, mình dễ bị những bệnh về hô hấp, và sức khỏe không tốt. Mình đi khám tổng quát lúc đó thì ra đủ thứ bệnh, và nặng nhất là xơ vữa động mạch - kéo theo cao huyết áp. Mình quyết định bỏ thuốc lá. Bà xã cũng động viên nhiều, mà lúc đó vẫn tái nghiện vài lần. Năm 2016, mình có cơ duyên tham gia vào một công ty làm về Fitness. Mình nghĩ đó là một môi trường giúp mình có thể thay đổi, và sống lành mạnh hơn. Mình bỏ thuốc được đến ngày thứ 28. Lúc đó, công ty tuyển một bạn Project Director vào. Bạn này là đồng nghiệp cũ của mình, cũng là smoker. 2 anh em uống cafe, rồi mình lại thòm thèm, hút một điếu thuốc với hắn.
Hôm sau, lần đầu tiên mình bị lên huyết áp đến mức phải nhập viện. Lúc đó là lần đầu tiên mình cảm nhận được mình đối diện với cái chết. Bác sĩ bảo: anh phải bỏ thuốc lá. Và bắt đầu từ đó, mình bỏ hẳn. Người ta thường nói: con người khi đối mặt với thần chết, tự động họ sẽ có nhiều thay đổi sau đó. Và điều đó cũng đúng với mình.

Khi thay đổi một thói quen, bản thân mình cũng sẽ dần thay đổi. Đặc biệt với những thói quen xấu khó bỏ mà mình bỏ được nó, thì lại càng là một động lực để mình thay đổi tích cực hơn. Từ đó về sau, mình rất chú trọng đến việc thực hành những thói quen tốt, rà soát để loại bỏ những thói quen xấu của chính mình.

Đôi khi mình phát hiện ra: có những điều nhỏ nhặt thôi, nhưng lại làm cho bản thân mình xấu đi hay tốt lên. Hồi trước, mình ăn rất vội vì luôn nôn nóng quay trở lại để hoàn thành công việc. Mà điều này lại kéo theo sự hấp tấp, vội vã, làm điều gì cũng nôn nóng. Mình tập ăn chậm lại, thở sâu hơn. Tự nhiên mình thấy mọi thứ trở nên bình tĩnh hơn, nhẹ nhàng hơn.

Lúc mình còn nhỏ, khi làm toán, mình có tật chỉ thích đưa ra hướng giải, nhưng tính toán ra đáp số cuối thường sai. Có lần ông nội mình nhìn vào quyển vở mình viết. Ông nói: "chữ con quá xấu, nét ngay, nét xiên như vầy thể hiện con người không quyết đoán, cẩu thả. Sau này làm gì cũng thất bại. Phải tập viết chữ lại. Nét chữ là nét người". Vậy là mình nghe lời ông, mình rèn lại nét chữ. Tập làm những điều chi tiết cho đến cùng. Mỗi lần mình giải ra đáp số sai vì tính toán, mình tự tát vào mặt rất đau để nhớ. Nhờ kiên trì luyện tập, thay đổi như vậy mình mới may mắn vào ĐH.

Sau này, mỗi khi mình làm gì thất bại, mình cũng thường hay ngẫm lại: tại sao mình thất bại, có thói quen nào của bản thân mình ảnh hưởng đến sự thất bại của mình không? Mình tin rằng: đời người thành công hay thất bại đều do thói quen của mỗi người. Mình đã từng từ bỏ được một thói quen xấu và đeo bám mình dai dẳng như vậy, thì không điều gì mình không làm được.

Có lần, mình coach cho một bạn engineer. Bạn làm về data nhưng lại hơi cẩu thả, và kết quả thường sai sót. Bù lại thì bạn ham học, nhưng cũng rất lan man. Bạn hỏi mình: làm sao để bạn grow, nhiều thứ quá bạn không biết phải học gì? Mình chỉ nói: em nên bắt đầu từ việc hiểu chính mình, và thay đổi thói quen. Có rất nhiều thói quen mà anh tin rằng nếu em thay đổi, em sẽ phát triển tốt hơn. Vd: tập trung làm một việc ở một thời điểm, làm bất cứ mọi thứ với một mục tiêu rõ ràng nhất, và dứt điểm nó. Mình cũng chia sẻ cho em về chính trường hợp của mình và sự ảnh hưởng của thói quen lên cuộc sống của bản thân.

Làm cùng với team cũng vậy. Thật ra dự án thành công hay thất bại cũng chính là vì những thói quen mà team làm trong dự án. Khi mình làm mọi thứ với sự cẩn trọng, để ý đến chi tiết, tỉ mỉ. Làm tốt nhất những thói quen nhỏ, hành động nhỏ, thì sự cố lớn sẽ không hình thành.

Mơ ước của mình chỉ là trở thành một nghệ nhân phần mềm. Trên con đường đó, tu thân - sửa mình đối với mình là quan trọng. Cứ ráng làm điều mình tin rằng tốt nhất mỗi ngày. Không cần vượt lên ai cả, chỉ cần sửa mình, vượt qua mình đã là quá đủ. Và mình tin rằng: để làm được điều đó, chỉ đơn giản là ta cố gắng thay đổi thói quen của chính mình mỗi ngày.

(Lại viết loanh quanh những chuyện lằng nhằng của bản thân. Nếu bạn đọc được xin đừng cười)